Τρίτη 16 Δεκεμβρίου 2014
Ο Κοντόχας
 |
Αντιγράφουμε το υστερόγραφο του Βαγγέλη Ψαραδάκη σε σχέση με την αναφορά του Ιωάννη Κονδυλάκη στον Κοντόχα, κατά κόσμο Ιωάννη Βαρδάκη, από ένα αφιέρωμα που είχε κάνει ο πρώτος στη μαντινάδα:
"Το 1919, Μάρτιο μήνα περί του Ευαγγελισμού, ένα χρόνο πριν το θάνατό του, ο Κονδυλάκης επισκέφθηκε τις Αρχάνες για πρώτη και τελευταία φορά. Τις επόμενες μέρες έγραψε ένα εξαιρετικό χρονογράφημα για την κωμόπολη, το οποίο δημοσιεύτηκε σε δύο συνέχειες στην τοπική εφημερίδα του Ηρακλείου «Νέα Εφημερίδα», φύλλα 1136 & 1137, 28/29-3-1919. Το τελευταίο μέρος του αναφέρεται σ’ ένα γλέντι, όπου ήταν παρών και ο φημισμένος –γέννημα θρέμμα της κωμόπολης– λυράρης Κοντόχας.
Αντιγράφω κάποια αποσπάσματα: «Το βράδυ βρεθήκαμε σε αποσπερίδα, στην οποία είχε κληθεί ένας από τους πιο έξοχους λυράρηδες της Κρήτης, ο Ιωάννης Βαρδάκης, ο γνωστότερος με το όνομα “Κοντόχας”. Τον γνώριζα από τη φήμη του, αλλά τώρα κατάλαβα ότι είναι πολύ ανώτερος της φήμης του αυτής. Με το δοξάρι του λαλεί η Κρητική καρδιά. Εχόρτασα λύρα, εχόρτασα μαντινάδες, αν είναι δυνατόν. Θα ’πανε πεντακόσες, χωρίς να επαναλάβουν ποτέ την ίδια! Στιχομυθία μεταξύ του λυράρη και μιας Αρχανιωτοπούλας, μιας αισθηματικής ψυχής, σχημάτισε ένα ποταμό ποίησης περιπαθούς και ευθύμου:
"Τραγούδιε και να τραγουδώ, να λέμε μαντινάδες…
Πούρι δεν αγοράζουμε, δε δίνουμε παράδες"
Με αυτό το δίστιχο του λυράρη άρχισε η στιχομυθία, την οποία ακολούθησαν πολλές άλλες, συνδεόμενες με έννοια με την τελευταία λέξη. Ο Κοντόχας δεν είναι μόνο έξοχος λυράρης, αλλά και ποιητής, όπως συμβαίνει πάντα με τους καλούς λυράρηδες. Δεν στιχουργεί μόνο πρόχειρα, αλλά κάνει και ωραίους στίχους και συγχρόνως γνωρίζει άπειρους άλλους στίχους. […] Δεν άκουσα μόνο τραγουδιστά δίστιχα, αλλά και απαγγελόμενα με ρυθμική απαγγελία. Ένας που πήρε μέρος στη στιχομυθία τα απάγγελνε. Τα περισσότερα από αυτά ήταν ωραία τόσο, που λυπήθηκα διότι μόνο λίγα κατάφερα να απομνημονεύσω.
Στο τέλος μίλησε με ανθρώπινη λαλιά η λύρα του Κοντόχα. Συνήψε ένα μικρό διάλογο με τον λυράρη. Κατάφερε να αρθρώσει λέξεις και μάλιστα και φράσεις με φωνή υποτραυλίζοντα φωνογράφου. Κι ο περίεργος αυτός διάλογος κλείστηκε με ένα Κρητικό επιφώνημα, το οποίο παλιά λεγότανε “καινούργιο”, αλλά τώρα που πάλιωσε, δεν ξέρω πώς το λένε.»"
μπορείτε να δείτε ολόκληρο το αφιέρωμα στην πηγή
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης
(Atom)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου